Kamienie naturalne, w tym topazy, są wydobywane z Ziemi i występują na ograniczonym obszarze, w miejscach krystalizacji odpowiednich składów pierwiastków chemicznych. Dzięki różnym warunkom geologicznym, termicznym, atmosferycznym, które wpłynęły na rodzaj i jakość złóż kamieni szlachetnych wyróżnić można główne obszary występowania topazy na świecie. Ponieważ są to kopaliny, natura ukształtowała charakterystyczne struktury izomorficzne, które po oszlifowaniu i wypolerowaniu kamieni nadają im indywidualny charakter oraz dowód na to, iż pochodzą z wnętrza Ziemi a nie laboratorium chemicznego. W literaturze najczęściej takie wtrącenia innych pierwiastków nazywa się wrostkami lub inkluzjami. To przez nie, można najogólniej powiedzieć, że każdy kamień jest wyjątkowy, a przez to niepowtarzalny.
Egipcjanie wierzyli, że topaz uzyskał złoty blask dzięki dotykowi potężnego boga Słońca Ra. To czyniło z tego klejnotu bardzo potężny amulet, który chronił wierzących przed wszelką krzywdą. Rzymianie łączyli topaz z Jowiszem, który również według ich wierzeń był bogiem Słońca.
Pochodzenie słowa "topaz"
Źródłosłów nazwy tego minerału wiąże się prawdopodobnie z nazwą wyspy Topasos na Morzu Czerwonym (obecnie Zeberget), gdzie znajdowano dawniej żółtawo-zielone oliwiny, uznawane wtedy za topazy. Według innej teorii słowo topaz wywodzi się ze słowa tapas oznaczającego ogień.
Wierzono, iż topaz w cudowny sposób wpływa na koncentrację myśli, słowom daje siłę wyrazu i przekonania, dlatego zalecano, aby pierścień z topazem był noszony przez trybunów, adwokatów i ludzi pióra. Wibracjom topazu przypisuje się dobre samopoczucie, spokój wewnętrzny i ożywczą witalną siłę. Topaz uznawany był za lekarstwo na nerwobóle, miał podobno wpływać korzystnie na narządy słuchu, zapobiegając głuchocie.
To kamień dla ludzi urodzonych pod znakiem bliźniąt oraz panny. Siła tajemna topazu ujawniała się szczególnie przed burzą, gdyż silnie naładowane otoczenie powodowało spontaniczne naelektryzowanie się kamienia.
Słynne topazy
Prawdopodobnie najsłynniejszym topazem jest Braganza - kamień zdobiący portugalską koronę królewską. Jest to bezbarwny topaz, który początkowo uważany był za diament.
Słynącym ze swej wielkości jest Amerykański Złoty Topaz ważący aż 22 892.50 kt. (Ponad 4,5 kg!) Jest to kamień absolutnie nieskazitelny, krystalicznie przezroczysty. (zdjęcie obok)
Występowanie topazów
Znaczące złoża topazów znajdują się w Brazylii, Rosji, Birmie, Sri Lance i Australii.
Szczegółowe informacje o topazach
Topaz Al2(F2SiO4) lub Al2[(OH)2SiO4] należy do grupy krzemianów wyspowych, w których fluor (F) może być zastąpiony przez grupę OH. Często spotyka się bardzo duże kryształy tego kamienia, których waga dochodzi nawet do 100kg.
Cechy:
twardość 8 w skali Mohsa
doskonała łupliwość, kruchy
przezroczysty i przeświecający
przyjmuje barwę od bezbarwnej po żółtą, niebieską, różową, lekko zieloną.
Topazy są czasami barwy złotego bursztynu, doskonałego koniaku czy wręcz dojrzałej brzoskwini. Kamień ten przyjmuje wszystkie odcienie pomiędzy lekko żółtym a ciepłym brązem czy nawet pomarańczą. Niektóre bardzo rzadkie topazy są barwy od bladego różu do wiśniowej czerwieni.
Wszystkie zamieszczone informacje o topazach pochodzą z książki "Gemmologia czyli nauka o kamieniach szlachetnych i ozdobnych" Wiesława Heflika i Lucyny Natkaniec - Nowak. Znajduje się tam również wiele innych, specjalistycznych informacji na temat topazów. Książkę wydało wydawnictwo Antykwa w Krakowie.
