Tradycje weselne w Indiach

Przenieśmy się więc dziś do odległych Indii, aby w kilka minut poznać tradycje i zwyczaje ślubne w tym tajemniczym kraju, który z jednej strony przyciąga i kusi wieli turystów, z drugiej strony jest synonimem niebezpieczeństwa, przestępczości, a nawet przemocy wobec płci pięknej.

Nie ma drugiej tak skomplikowanej uroczystości

Z całą pewnością nie ma drugiej tak skomplikowanej uroczystości. Podczas gdy w Polsce podziw budzi błogosławieństwo rodziców, ceremonia ślubna w kościele, tzw. bramy robione przez sąsiadów lub popularne oczepiny, tak w Indiach ceremonia ślubno-weselna przebiega zupełnie inaczej.

Aby zrozumieć ideę ślubów w Indiach należy chociaż trochę zrozumieć religię panującą w tym kraju. Religijny konserwatyzm panujący w Indiach sprawia, że opisany wieki temu w świętych księgach przebieg ceremonii zaślubin, choć w wersji częściowo zmienionej, funkcjonuje po dziś dzień. Fascynujące jest, więc to, że cała ceremonia nie wynika z przyjętych przez ludzi norm, a wywodzi się bezpośrednio ze świętych dla Hindusów ksiąg. Powiązana z religijnymi wierzeniami, rytuałami, okraszona muzyką, tańcem i dobrym jedzeniem uroczystość, przyjęła formę towarzyskiej zabawy i święta. Barwne stroje, orientalne dekoracje podkreślają uroczysty charakter obrzędu zaślubin i są normą.

Umowa społeczna i ścieżka rozwoju

Dla Hindusów małżeństwo to nie tylko związek dwóch ludzi, ale też pewnego rodzaju zawarcie umowy społecznej oraz ścieżka rozwoju na kolejne lata życia. Dlatego uroczystość weselna może w Indiach trwać nawet kilka dni. Sztywne wypełnienie wielu reguła, jasno określona procedura – tak wygląda scenariusz uroczystości, który nie może być spontaniczny. Nie będzie jednak tego wszystkiego dopóki dopóty rodzice młodych nie zaakceptują miłości Młodej Pary. Dziś ponad 90% małżeństw to związki aranżowane przez rodziny, a jeśli zdarzy się, że młodzi znają się wcześniej i zakochają się w sobie, to takie małżeństwo musi zostać wpierw zaakceptowane przez ich rodziców. Jak dochodzi do akceptacji? Rodzice korzystają z wielu wróżb, horoskopów, szukają pokrewieństwa między zakochanymi, sprawdzają historię rodu drugiej strony. Jeśli wróżby wypadają pomyślnie, a rodzina wyraża zgodę na zawarcie małżeństwa, wówczas można zacząć przygotowania do uroczystości.

Majątek złożony ukochanej

W Polsce wielu panów by zaprotestowało lub – jeśli doszłoby do takiej sytuacji – gwałtownie zmalałaby liczba zawieranych małżeństw. W Indiach to standard – zaraz po podjęcie decyzji o zaślubinach Pan Młody musi złożyć stridhana, czyli coś w rodzaju osobistego majątku zagwarantowanego przyszłej żonie, którego nie mógł jej odebrać, nawet gdyby wypędził ją z domu albo się z nią rozwiódł. Ciekawe, prawda? Warto przy tej okazji wspomnieć o biednych dziewczynkach obwieszonych piękną biżuterią – dzieje się tak, ponieważ stridhana to jedyna forma majątku dziedziczona w linii żeńskiej. Stanowi ją przeważnie biżuteria przechodząca z matki na córkę — z czasem wykształcił się zwyczaj noszenia tego dziedzictwa stale, nawet przy pracy.

A co po stronie Panny Młodej? Kobieta jest zobowiązana do wniesienia do nowej rodziny posagu. Jej rodzice pokrywają również koszta wesela. Sam ślub i jego przepych zależy od zamożności i regionu kraju. Należy pamiętać, że Hindusi nie biorą ślubu jedynie z miłości aczkolwiek tradycja kojarzenia małżeństw odchodzi w zapomnienie.

Dzień ślubu

Ostatni punkt przygotowań do zaślubin zaczyna się w jego przededniu. W tym dniu Panna Młoda w towarzystwie bliskich ozdabia skórę rąk i nóg wymyślnymi i misternymi tatuażami z henny. Co ciekawe ozdobienia tego typu zmywają się stopniowo i powoli, a według wierzeń, im dużej będą schodzić, tym lepiej młoda mężatka będzie traktowana przez teściów.

Dzień ślubu zaczyna się wcześnie rano od rytualnej kąpieli, która ma służyć oczyszczeniu. Wiąże się to z założeniem na ciało vatny lub uptanu – pasty ze proszkowanej kurkumy i oleju musztardowego, która ma także moc oczyszczającą. Po kąpieli oboje młodych ma ciała namaszczane kurkumą, pastą z drzewa sandałowego i aromatycznymi olejkami.

Jeszcze ciekawiej wygląda to w kwestii ubioru – przed samym ślubem stare ubrania Panny Młodej rozdawane są ubogim, a ona sama przyodziewana jest przez matkę, krewnych i przyjaciół w uroczysty strój i tradycyjną, złotą biżuterię.

Więcej luzu w kwestiach ubioru ma Pan Młody. Mężczyzna może być do ślubu ubrany w kafni (długą koszulę do kolan) i pijama (spodnie) lub dhoti, a także turban. W ostatnich czasach coraz bardziej popularne stają się bardziej liberalne stroje – przynajmniej w przypadku Pana Młodego.

Gdzie odbywa się ślub

Ślub jak i wesele odbywają się pod gołym niebem. Kiedy orszak ślubny pana młodego dociera do miejsca, w którym ma się odbyć ceremonia ślubna, jest wieczór. Pan młody i jego krewni są witani wiankami kwiatów przez bliskich panny młodej. Celem prowadzącego uroczystość jest zapoznanie obu stron ze sobą. Krewni dziewczyny wręczają podarki bliskim Pana młodego, począwszy od dziadka, ojca, wujka i braci. Są to zazwyczaj pieniądze i wręczane są jako wyraz szacunku.

Dopiero po tym wszystkim wyprowadzana jest Panna Młoda. Dawniej to właśnie wtedy Pan Młody mógł po raz pierwszy zobaczyć swoją przyszłą żonę. Dziś to się zmieniło. Młodzi na znak zawarcia ślubu nakładają sobie nawzajem na szyje wieńce z pomarańczowych nagietek. Zaraz potem panna młoda wraca do domu, aby przyjmować życzenia od weselników. Tymczasem w ogrodzie odbywają się tańce.

Modlitwa do Ganeshy

Kulminacyjnym punktem zaślubin jest modlitwa do Ganeshy. Następuje odsłonięcie specjalnej zasłony, która symbolizuje usunięcie barier na wspólnej drodze życia, następuje modlitwa do Ganeshy (ganesh puja) z prośbą o błogosławieństwo, sukces i szczęście dla Młodej Pary. W dalszej części młodzi wymieniają kwietne girlandy, które symbolizują zjednoczenie ich serc, umysłów i dusz. W dalszej części ceremonii Panna Młoda jest symbolicznie przekazywana przez ojca w ręce Pana Młodego. Dzieje się to w momencie, gdy kapłan umieszcza prawą dłoń narzeczonej na prawej dłoni mężczyzny, śpiewając mantry, które mają zapewnić im długie i szczęśliwe życie w małżeństwie (hasta melap & kanyadaan). Potem Pan Młody składa przyrzeczenie uczciwości w pobożności, bogactwie i radości.

Warto tutaj wspomnieć o tzw. sapta padi. W tłumaczeniu oznacza to siedem kroków i element ten jest ważną częścią zaślubin. Panna Młoda składa ofiarę wsypując do rozpalonego pośrodku namiotu ognia ziarenka ryżu, po czym wraz z wspartym na jej ramieniu Panem Młodym okrąża ogień. Każdy krok jaki wspólnie pokonują symbolizuje pewien element ich związku (wspólną radość, smutek itp.) – jest to zarazem pierwsze siedem kroków ich wspólnego małżeństwa. Młodzi okrążają ognisko cztery razy – pierwsze trzy razy prowadzi Panna Młoda, potem prowadzenie przejmuje Pan Młody. Po zakończeniu każdego okrążenia Panna Młoda wrzuca do ognia ziarna ryżu.

Mało pozytywne tło

Niestety dużym problemem współczesnych Indii jest kwestia rozwodów, które praktycznie nie istnieje w tym kraju. Jeśli żona będzie chciała odejść od męża w wyniku nieporozumień, jednocześnie skazuje siebie na liczne poparzenia. W praktyce kobieta zostaje oblana naftą i podpalana, a rodzina męża stwierdza, że to niezbepieczny wypadek, któremu uległa kobieta przypadkowo na skutek gotowania na naftowym palniku. Tego typu ekscesy nie należą do większości – ale obok licznych gwałtów – stanowią spory problem dla współczesnych Indii. Niepokoi reakcja władz i policji, które wydają się być obojętne na tego typu wydarzenia.

Tekst: Dariusz Brzezicki